Yılın son yazısı Anadolu Kadınlarına gelsin. Türkiye’de ve dünyada kötü olaylar yaşanan 2016 vedasını, muhteşem iz bırakanlar ve bırakacak olanlara ithaf ediyorum. Çeyiz sandıklarında tohum taşıyan çiftçi kadınlarımızdan, dünyanın ilk barış antlaşmasına mühür basan kraliçe kadına uzanıyor ve soruyorum Pudu-Hepa nasıl bir kadın?
Tatarlı Höyük Kazı Alanı
Kazı çalışmaları 2007 yılında başlamış, henüz genç bir kazı alanı olmasına rağmen, yeni keşifler ve verilerle Kizzuwatna bölgesindeki bilgi değişiyor. Bugün ki adıyla Tatarlı Höyük’ün, milattan önceki ismiyle Lawazantiya kenti olduğu kanıtlanırsa, tarihin seyri yine değişecek. Bunun olması muhtemel ama kesinleşmesi için kazılardan yazılı metin çıkması şart. Lawazantiya olduğuna dair tahminleri kuvvetlendiren arkeolojik ve cografik buluntu var ama yeterli değil. Bu teknik çalışmaları Çukurova Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Yard. Doç.Dr. Serdar Girginer ve ekibi yürütüyor. İki Kadın Anadoluda olarak kazı alanını ziyaretimizde bizi Arkeolog Furkan Tufan bilgilendirdi. Bilimsel açıklamalar önemli, Banu (Tozluyurt) Puduhepa ve Barışın Doğduğu Şehir Adana yazısında iyi özetlemiş, okuyabilirsiniz.
Hititler ile Kizzuwatna Bağlantısı
Kizzuwatna bağımsız bir bölge ve günümüz Çukurova’sı. Özellikle fal, ecza, şifa alanlarında ileriler. Hititler ise Orta Anadolu’da yerleşik. İki bölge birbirinden Toros Dağları ile ayrılıyor. Fakat Hititler, her dönemde Kizzuwatna bölgesinden etkilenmiş, burayı geçit olarak kullanmışlar. Lawazantiya da burada bir kent. İştar Tapınağının varlığı biliniyor. Bu tapınağın rahibeleri var. Biri de aynı zamanda baş rahibin kızı, genç Pudu-Hepa! Gelecekte Hitit kralı Hattuşili’nin eşi olan Kraliçe Pudu-Hepa!
Pudu-Hepa, Dönemin Hürrem’i
Şöyle bir benzetmeyle “Dönemin Hürrem’i” diyorlar. Hatta, daha baskın, daha kuvvetli. Elinde kendi gücü var. Hitit metinlerinde başka kraliçelerden, yaptıkları işlerden bahsediliyor ama Pudu-Hepa kadar iz bırakan ve devlet işlerine hakim, söz sahibi böylesi bir kadına daha rastlanmıyor. Tüm yazılar bulunmuş ve çevrilmiş olmasa da genel intiba, halk tarafından sevildiği yönünde.
Tarihin ilk barış antlaşmasında, tarihte ilk olarak bir kadının mühür basmasıyla, sözü geçen bir devlet kadını olmasıyla gururlanıyorum. Diğer yandan iki devlet arasında barışı sürdürülebilir kılmak için Mısır Firavununa kızını gelin vermesi kafamı karıştırıyor. Kadının gücü derken, bu güçle bir kadını kullanması allak bullak ediyor beni.
Sonunda, tarihte her ne olduysa başka türlü olamayacağı için öyle olmuştur diye düşünerek, mutlaka bir bildikleri, haklı bir sebepleri vardır diyorum. Dönemi bilmeden, detaylara hakim olmadan yargısız eleştirmek yerine, Hitit Kraliçesi Pudu-Hepa‘yı saygı ve gururla anıyorum.
Anadolunun tüm yürekli kadınlarına selam olsun… Ana erkil damarlarımız gün ışığına çıksın…
Sevgiyle,
Armağan
Aralık 2016
Soldan sağa: Furkan Tufan, Banu Tozluyurt, Armağan Portakal
Çalışmaları büyük keyifle anlatan, keşif yapan bir ekibin içinde olmaktan gurur duyan Arkeolog Furkan Tufan‘a, ATAK Yöneticisi İlhami Günsel’e çok teşekkürler.
Faydalı linkler:
Leave a Reply